Çiftçilere yönelik Ar-Ge destekli enerji çözümleri geliştiren Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın kuruluşu Türkiye Elektromekanik Sanayi (TEMSAN), MOBİTEM, BİOTEM ve BASTEM’le enerji maliyetlerini azaltacak.
Enerji alanında ulusal bağımsızlık misyonuyla 1975’te kurulan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın kuruluşu Türkiye Elektromekanik Sanayi (TEMSAN) Ar-Ge faaliyetlerine yoğunlaştı. Hidroelektrik santrallerinin türbin ve elektrik üretim sistemlerinin üretilmesi amacıyla kurulan kamu sermayeli şirket, bunun yanı sıra küçük ölçekli sistemleri de geliştirmeye başladı. TEMSAN’ın Ar-Ge faaliyetleriyle geliştirdiği sistemler, çiftçilerin güneş enerjisine dayalı sulama amaçlı pompa sisteminden, hayvansal atıklardan gaz üretimine, kırsal alanda küçük derelerden ev ihtiyacını karşılama amaçlı çanta ve bavul tipi hidroelektrik üretim cihazlarına kadar uzanıyor.
TEMSAN Genel Müdürü Fatih Öztürk, bir grup gazeteciye Ankara’daki Ar-Ge merkezlerini ve geliştirdikleri sistemleri tanıttı. Fatih Öztürk, genç bir mühendis ekibiyle yaratıcı ve sahada ihtiyaçları gidermeye yönelik sistemler geliştirildiğini vurgulayarak, güneş, biyoyakıt, hidroelektrik alanında geliştirdikleri çözümlerin seri üretimine hazırlandıklarını, diğer yandan üretim yapmak isteyen firmalara da kapılarının açık olduğunu vurguladı.
Taşınabilir güneş enerjisine dayalı pompa sistemi
TEMSAN’ın geliştirdiği ve karayolunda taşıma gerekliliklerinin dahi yerine getirildiği güneş enerjisine dayalı sulama pompası sistemi dikkat çeken ürünler arasında yer aldı. MOBİTEM adı verilen sistem, yer altı suyu ile sulama yapan çiftçilerin elektrik giderlerini ortadan kaldırıyor. Bir römorkun üzerinde yer alan ve ihtiyaç duyulduğunda çekilerek taşınabilen sistem, verimli güneş panelleriyle elde edilen elektrik enerjisiyle yer altı suyunu çekecek güçteki motorları çalıştırabiliyor. Sistem elektrik ürettiği için pompa dışında bağlandığı her cihaz veya ev ihtiyacını da çalıştırabiliyor. MOBİTEM’in geliştirilen ilk prototipi saatte 2,1 kWh elektrik üretebiliyor.
TEMSAN’ın geliştirdiği BİOTEM adı verilen sistem ise basitleştirilmiş ve her çiftçinin kurup kullanabileceği bir biogaz üretebiliyor. Hayvanların atıkları, diğer organik atıkların basit bir tankta depolanmasıyla ortaya çıkan gazın yakılabilir hale getirilmesini sağlayan sistemde, 3 büyükbaş hayvanın atığından 1 ayda 12 kg mutfak tüpüne eşdeğer gaz elde edilebiliyor. Türkiye’nin farklı 10 ilinde kullanılan ve denenen sistemin seri üretime hazır olduğu kaydedildi.
BASTEM, millet bahçelerinde elektrik üretecek
TEMSAN’ın Ar-Ge çalışmalarından biri de taşıt yollarında, yaya yollarında kurulacak sistemlerle elektrik üretmeye imkan veren deneysel sistem oldu. BASTEM adı verilen sistemde, karo büyüklüğündeki her bir parçanın altına konulan ve basıldığında dönme hareketiyle 0,03 watt enerji üreten cihazlar bulunuyor. Bu şekilde uzun bir yol ya da bir alanın altına döşenecek cihazlarla kurulacak sistem toplamda önemli seviyede elektrik üretebilecek. Prototip teknoloji ispatı nitelikli sistem üretildi. İlk olarak millet bahçelerindeki yürüyüş, koşu, bisiklet yolu gibi bir alanda sistem kurulacak. Sistemin liseler, üniversiteler, bazı yaya geçitlerine kurularak hem testi yapılacak hem farkındalık artırılacak.
Bakan Dönmez: Her yatırım Türkiye’nin geleceğine yapılıyor
TEMSAN’ın çalışmalarına yönelik bir değerlendirme yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, TEMSAN’ın verimlilik ve yenilenebilir enerjiye dayalı çözümlerin enerji bağımlısı bir ülke olan Türkiye’de geleceğe yatırım nitelikli olduğunu vurguladı. Dönmez, “Bu alana yapılan her yatırım Türkiye’nin geleceğine yapılmış oluyor. TEMSAN’ın gelecekte gurur duyacağımız birçok işe daha imza atacağına inancımız tam. Buradaki genç mühendislerimizin heyecanı bizleri de heyecanlandırıyor. Bizim amacımız sanayicimize yol göstermek. TEMSAN geliştirecek, talep olması halinde seri üretime geçilecek. Hepsinin tek amacı enerji ithalatını düşürmek ve dolasıyla cari açığı azaltmak. Belki küçük adımlar olarak görünebilir ama bu adımların, cihazların birbirinden değerli olduğundan hiç şüphe etmedik” diye konuştu.